Internet uygulamaları geliştirilirken dikkat edilmesi gereken en önemli unsurlardan birisi güvenliktir. Kullanıcıların yetki seviyeleri yani rollerine göre gerçekleştirebileceği işlemler denetlenebilmeli yetkisi olmayan kullanıcılar ise engelenebilmelidir.
ASP.NET teknolojisinde güvenlik iki kısımdan oluşmaktadır bunlar gerçekliğin doğrulanması (“authentication”) ve yetki kontroludur “(authorization)”. Gerçekliğin doğrulanması işlemi kullanıcı adı ve şifre bilgilerinin doğru olup olmadığının ilgili kullanıcı bilgilerini saklayan yapının denetlenerek bulunmasıdır. Gerçekliğin doğrulanması işlemi başarı ile sonuçlanırsa yetki kontrol işlemi aracılığı ile kullanıcının ilgili kaynaklara erişip erişemeyeceğine karar verilmektedir. ASP.NET kod içerisinde de kullanıcı kimliğini kullanarak yetkiye göre davranış sergileyebilmektedir. Buna kişileştirme (“impersonation”) denilmektedir.
Özetlemek gerekirse güvenlik 3. adım seçimlik olmak üzere üç adımdan oluşmaktadır;
1) Kullanıcı Gerçekliğinin Doğrulanması
2) Kullanıcı Yetkilerinin Kontrolü
3) Kullanıcı için kişileştirilme (“User Impersonation”) uygulama istekte bulunan kullanıcının tipine göre kod çalıştırmaktadır.
ASP.NET teknolojisinde gerçekliğin doğrulanması işlemi üç farklı yapı içerisinde sağlanabilmektedir. Bu yapılar şunlardır;
a) “Form-Based Authentication”
b) “Windows Authentication”
c) “Passport Authentication”
Bu makalede “Form-Based Authentication” hakkında detaylı bilgi verilecektir. Bunun sebebi yukarıdaki üç yaklaşım arasından en esnek olanı olmasından dolayıdır. Bu esnekliği sağlayan kendimize ait HTML formları oluşturabilmemiz ve işlemi kontrol edebilmemizdir.
“Form-Based Authentication” yapısında gerçekliğin doğrulanması işlemi için “cookie” ler kullanılmaktadır. Gerçekliğin doğrulanması işlemini gerektiren isteklerde bulunulduğunda (Örneğin sanal alışveriş sitesinde alınacak ürün seçildikten sonra ödeme işlemini sadece sisteme kayıtlı kullanıcıların yapması) kullanıcı “HTML Login” formuna yönlendirilmektedir. Kullanıcı adı ve şifre bilgileri girildikten sonra bu bilgilerin doğru olup olmadığı sistem tarafından ilgili kaynakların (kullanıcı bilgilerinin saklandığı veritabanı veya XML dosya veya web.config dosyası...) taranması aracılığı ile tespit edilmektedir. Bilgilerin doğru olması durumunda kullanıcı kimliğini belirten bir cookie yaratılmaktadır. Daha sonraki istekler için bu cookie kontrol edilmektedir.
Gerçekliğin doğrulanması işleminin aktif hale getirilmesi için web.config dosyası içerisinde <security> bölümü altındaki <authentication> öğesi biçimlendirilmelidir.
<configuration>
<system.web>
<security>
<authentication mode="Forms">
</authentication>
</security>
</system.web>
</configuration>
Gerçekliğin doğrulanması işleminin ardından kullanıcının erişim kontrolleri yine web.config dosyası kullanılarak denetlenebilmektedir. ASP.NET kullanıcı tipine göre (“role-based security”) güvenliği de desteklemektedir. Bu konu hakkında detaylı bilgi verilecektir.
“Form-Based Authentication”
Bu kısımda “Form-based authentication” örnekler ile açıklanacaktır. İlk örnekte kullanıcı adı ve şifreler web.config dosyasında saklanacak böylelikle cookie tabanlı gerçekliğin doğrulanması işlemine kolay bir bakış açısı sağlanacak ikinci örnekte ise fonksiyonelliği arttırmak amacı ile kullanıcı adı ve şifreler bir veritabanı tablosuna taşınacaktır.
1.Örnek
Bu örnek 3 ayrı dosyadan oluşmaktadır. Bunlar web.config default.aspx ve login.aspx dosyalarıdır.
web.config
-----------
<configuration>
<system.web>
<authentication mode="Forms">
<forms name=".ASPXUSERDEMO" loginUrl="login.aspx"
protection="All" timeout="60">
<credentials passwordFormat="Clear" >
<user name="hersh" password="bhasin"/>
<user name="joe" password="smith"/>
<user name="test" password="user"/>
</credentials>
</forms>
</authentication>
<authorization>
<deny users="?" />
</authorization>
<globalization requestEncoding="UTF-8" responseEncoding="UTF-8" />
</system.web>
</configuration>
Yukarıdaki örnekte görüldüğü gibi gerçekliğin doğrulanması (“authentication”) ve yetki kontrolü (“authorization”) ayrı öğeler içerisinde gösterilmiştir. Kullanıcı adları ve şifreler web.config dosyası içerisinde tanımlanmış ve cookie içerisinde tanımlı kullanıcı adı bulunmaması durumunda “login.aspx” dosyasına yönlendirilme <forms> “tag” i içerisinde belirtilmiştir.
<authorization> bölümü içerisinde <deny> ve <allow> olmak üzere iki bölüm yaratılabilmektedir.
<deny users= “?”/> satırı ile cookie (bu cookie ileride gösterilecek kod örneklerinde daha iyi bir şekilde anlaşılabilecek olan “authentication” işleminin başarılı geçmesi durumunda bir değer taşıyan cookie’dir) içerisinde bir değer bulunmaması durumunda bu kullanıcıyı reddet emri sisteme verilmektedir.
Login.aspx
<%@ Import Namespace="System.Web.Security " %>
<html>
<script language="VB" runat=server>
public void Login_Click(object SrcEventArgs e)
{
if(FormsAuthentication.Authenticate(UserName.Value UserPass.Value)
{
FormsAuthentication.SetAuthCookie(UserName.Valuef alse);
Response.Redirect("default.aspx");
}
else
{
Msg.Text = "Yanlış kullanıcı adı veya şifre: Yeniden deneyiniz."
}
}
</script>
<bOdy>
<form runat=server>
<h3><font face="Verdana">Login Page</font></h3>
<table>
<tr>
<td>User Name:</td>
<td><input id="UserName" type="text" runat=server/></td>
<td><asp:RequiredFieldValidator ControlToValidate="UserName" Display="Static" ErrorMessage="*" runat=server/></td>
</tr>
<tr>
<td>Password:</td>
<td><input id="UserPass" type=password runat=server/></td>
<td><asp:RequiredFieldValidator ControlToValidate="UserPass" Display="Static" ErrorMessage="*" runat=server/></td>
</tr>
</table>
<asp:button text="Login" OnClick="Login_Click" runat=server/>
<asp:Label id="Msg" ForeColor="red" Font-Name="Verdana" Font-Size="10" runat=server />
</form>
</bOdy>
</html>
Yukarıdaki kodda kritik olarak incelenmesi gereken kısım aşağıdadır;
public void Login_Click(object SrcEventArgs e)
{
if(FormsAuthentication.Authenticate(UserName.Value UserPass.Value)
{
FormsAuthentication.SetAuthCookie(UserName.Valuef alse);
Response.Redirect("default.aspx");
}
else
{
Msg.Text = "Yanlış kullanıcı adı veya şifre: Yeniden deneyiniz."
}
}
Bu metodta kullanılan “FormsAuthentication” sınıfı System.Security içerisinde bulunan ve “forms-based authentication” işlemlerinde kullanılan sınıftır. “Authenticate” metodu ile girilen kullanıcı adı ve şifrenin web.config dosyasında tanımlı olan şifreler ile eşleşip eşleşmediğine bakılmaktadır. Eğer eşleşme doğru ise ilgili cookie değerine kullanıcı adı atanmakta ve sayfa yönlendirilmektedir. Eşleşmenin yanlış olması durumunda kullanıcı uyarılmaktadır.
Buraya kadar olan kısmı bir örnek ile özetlemek gerekirse;
1) <![endif]> Gerçekliğin doğrulanması işlemine ihtiyaç duyulduğu zaman hangi sayfaya gidilmesi gerektiği tanımlanır;
<forms name=".ASPXUSERDEMO" loginUrl="login.aspx" protection="All" timeout="60">
2) <![endif]> web.config dosyasında kullanıcı adları ve şifreleri tanımlanır
<credentials passwordFormat="Clear" >
<user name="hersh" password="bhasin"/>
<user name="joe" password="smith"/>
<user name="test" password="user"/>
</credentials>
3) <![endif]> İlgili yetki tanımları yapılır
<authorization>
<deny users="?" />
</authorization>
4) <![endif]> Gerçekliğin doğrulanması işleminin başarılı olup olmadığını kontrol eden kod eklenir. (Login_Click metodu)
2.Örnek
Bu örnekte daha önceden de belirtildiği gibi kullanıcı adı ve şifreler veritabanındaki bir tablodan alınacaktır.
Kod olarak “MSPetshop” uygulamasından yararlanılmaktadır.
Web.config dosya yapısı
......
......
<authentication mode="Forms">
<forms name="PetShopAuth" loginUrl="SignIn.aspx" protection="None" path="/" />
</authentication>
</system.web>
<!-- set secure paths -->
<location path="EditAccount.aspx">
<system.web>
<authorization>
<deny users="?" />
</authorization>
</system.web>
</location>
<location path="OrderBilling.aspx">
<system.web>
<authorization>
<deny users="?" />
</authorization>
</system.web>
</location>
</configuration>
Yukarıdaki örnekte de görüldüğü gibi kullanıcı adı ve şifre tanımı web.config dosyasında yapılmamıştır. İlk örnekten bir diğer farkı ise gerçekliğin doğrulanması işleminin tüm sayfalar yerine sadece iki sayfa için (“EditAccount.aspx” ve “OrderBilling.aspx”) tanımlanmış olmasıdır. Bu sayfalara erişmek isteyen kullanıcılar eğer sisteme kayıtlanmadılar ise “Signın.aspx” dosyasına yönlendirileceklerdir.
SignIn.aspx.cs Dosyası
.................................
private void btnSubmit_Click(object sender System.Web.UI.ImageClickEventArgs e)
{
if (Page.IsValid == true)
{
Customer customer = new Customer();
string customerID = customer.Login(txtUsername.Text txtPassword.Text);
if (customerID != null)
{
Response.Cookies["CustomerID"].Value = customerID; FormsAuthentication.SetAuthCookie(customerID false);
Response.Redirect("VerifySignIn.aspx");
}
else
{
lblErrorMessage.Visible = true;
}
}
}
Yukarıdaki kod örneği SignIn.aspx sayfasındaki kullanıcı adı ve şifre bilgileri girildikten sonra çalışan kodu göstermektedir. “Customer.login” çağrımı ile girilen değerlerin veritabanında olup olmadığına bakılmakta eğer var ise “customerID” değişken değeri “null” değerinden farklı gelmekte böylelikle gerçekliğin doğrulanması işleminin tamamlanabilmesi için gerekli olan kod (“FormsAuthentication.SetAuthCookie(customerID false);”) satırının bulunduğu “if bloğuna girilmektedir..
ASP.NET teknolojisinde güvenlik iki kısımdan oluşmaktadır bunlar gerçekliğin doğrulanması (“authentication”) ve yetki kontroludur “(authorization)”. Gerçekliğin doğrulanması işlemi kullanıcı adı ve şifre bilgilerinin doğru olup olmadığının ilgili kullanıcı bilgilerini saklayan yapının denetlenerek bulunmasıdır. Gerçekliğin doğrulanması işlemi başarı ile sonuçlanırsa yetki kontrol işlemi aracılığı ile kullanıcının ilgili kaynaklara erişip erişemeyeceğine karar verilmektedir. ASP.NET kod içerisinde de kullanıcı kimliğini kullanarak yetkiye göre davranış sergileyebilmektedir. Buna kişileştirme (“impersonation”) denilmektedir.
Özetlemek gerekirse güvenlik 3. adım seçimlik olmak üzere üç adımdan oluşmaktadır;
1) Kullanıcı Gerçekliğinin Doğrulanması
2) Kullanıcı Yetkilerinin Kontrolü
3) Kullanıcı için kişileştirilme (“User Impersonation”) uygulama istekte bulunan kullanıcının tipine göre kod çalıştırmaktadır.
ASP.NET teknolojisinde gerçekliğin doğrulanması işlemi üç farklı yapı içerisinde sağlanabilmektedir. Bu yapılar şunlardır;
a) “Form-Based Authentication”
b) “Windows Authentication”
c) “Passport Authentication”
Bu makalede “Form-Based Authentication” hakkında detaylı bilgi verilecektir. Bunun sebebi yukarıdaki üç yaklaşım arasından en esnek olanı olmasından dolayıdır. Bu esnekliği sağlayan kendimize ait HTML formları oluşturabilmemiz ve işlemi kontrol edebilmemizdir.
“Form-Based Authentication” yapısında gerçekliğin doğrulanması işlemi için “cookie” ler kullanılmaktadır. Gerçekliğin doğrulanması işlemini gerektiren isteklerde bulunulduğunda (Örneğin sanal alışveriş sitesinde alınacak ürün seçildikten sonra ödeme işlemini sadece sisteme kayıtlı kullanıcıların yapması) kullanıcı “HTML Login” formuna yönlendirilmektedir. Kullanıcı adı ve şifre bilgileri girildikten sonra bu bilgilerin doğru olup olmadığı sistem tarafından ilgili kaynakların (kullanıcı bilgilerinin saklandığı veritabanı veya XML dosya veya web.config dosyası...) taranması aracılığı ile tespit edilmektedir. Bilgilerin doğru olması durumunda kullanıcı kimliğini belirten bir cookie yaratılmaktadır. Daha sonraki istekler için bu cookie kontrol edilmektedir.
Gerçekliğin doğrulanması işleminin aktif hale getirilmesi için web.config dosyası içerisinde <security> bölümü altındaki <authentication> öğesi biçimlendirilmelidir.
<configuration>
<system.web>
<security>
<authentication mode="Forms">
</authentication>
</security>
</system.web>
</configuration>
Gerçekliğin doğrulanması işleminin ardından kullanıcının erişim kontrolleri yine web.config dosyası kullanılarak denetlenebilmektedir. ASP.NET kullanıcı tipine göre (“role-based security”) güvenliği de desteklemektedir. Bu konu hakkında detaylı bilgi verilecektir.
“Form-Based Authentication”
Bu kısımda “Form-based authentication” örnekler ile açıklanacaktır. İlk örnekte kullanıcı adı ve şifreler web.config dosyasında saklanacak böylelikle cookie tabanlı gerçekliğin doğrulanması işlemine kolay bir bakış açısı sağlanacak ikinci örnekte ise fonksiyonelliği arttırmak amacı ile kullanıcı adı ve şifreler bir veritabanı tablosuna taşınacaktır.
1.Örnek
Bu örnek 3 ayrı dosyadan oluşmaktadır. Bunlar web.config default.aspx ve login.aspx dosyalarıdır.
web.config
-----------
<configuration>
<system.web>
<authentication mode="Forms">
<forms name=".ASPXUSERDEMO" loginUrl="login.aspx"
protection="All" timeout="60">
<credentials passwordFormat="Clear" >
<user name="hersh" password="bhasin"/>
<user name="joe" password="smith"/>
<user name="test" password="user"/>
</credentials>
</forms>
</authentication>
<authorization>
<deny users="?" />
</authorization>
<globalization requestEncoding="UTF-8" responseEncoding="UTF-8" />
</system.web>
</configuration>
Yukarıdaki örnekte görüldüğü gibi gerçekliğin doğrulanması (“authentication”) ve yetki kontrolü (“authorization”) ayrı öğeler içerisinde gösterilmiştir. Kullanıcı adları ve şifreler web.config dosyası içerisinde tanımlanmış ve cookie içerisinde tanımlı kullanıcı adı bulunmaması durumunda “login.aspx” dosyasına yönlendirilme <forms> “tag” i içerisinde belirtilmiştir.
<authorization> bölümü içerisinde <deny> ve <allow> olmak üzere iki bölüm yaratılabilmektedir.
<deny users= “?”/> satırı ile cookie (bu cookie ileride gösterilecek kod örneklerinde daha iyi bir şekilde anlaşılabilecek olan “authentication” işleminin başarılı geçmesi durumunda bir değer taşıyan cookie’dir) içerisinde bir değer bulunmaması durumunda bu kullanıcıyı reddet emri sisteme verilmektedir.
Login.aspx
<%@ Import Namespace="System.Web.Security " %>
<html>
<script language="VB" runat=server>
public void Login_Click(object SrcEventArgs e)
{
if(FormsAuthentication.Authenticate(UserName.Value UserPass.Value)
{
FormsAuthentication.SetAuthCookie(UserName.Valuef alse);
Response.Redirect("default.aspx");
}
else
{
Msg.Text = "Yanlış kullanıcı adı veya şifre: Yeniden deneyiniz."
}
}
</script>
<bOdy>
<form runat=server>
<h3><font face="Verdana">Login Page</font></h3>
<table>
<tr>
<td>User Name:</td>
<td><input id="UserName" type="text" runat=server/></td>
<td><asp:RequiredFieldValidator ControlToValidate="UserName" Display="Static" ErrorMessage="*" runat=server/></td>
</tr>
<tr>
<td>Password:</td>
<td><input id="UserPass" type=password runat=server/></td>
<td><asp:RequiredFieldValidator ControlToValidate="UserPass" Display="Static" ErrorMessage="*" runat=server/></td>
</tr>
</table>
<asp:button text="Login" OnClick="Login_Click" runat=server/>
<asp:Label id="Msg" ForeColor="red" Font-Name="Verdana" Font-Size="10" runat=server />
</form>
</bOdy>
</html>
Yukarıdaki kodda kritik olarak incelenmesi gereken kısım aşağıdadır;
public void Login_Click(object SrcEventArgs e)
{
if(FormsAuthentication.Authenticate(UserName.Value UserPass.Value)
{
FormsAuthentication.SetAuthCookie(UserName.Valuef alse);
Response.Redirect("default.aspx");
}
else
{
Msg.Text = "Yanlış kullanıcı adı veya şifre: Yeniden deneyiniz."
}
}
Bu metodta kullanılan “FormsAuthentication” sınıfı System.Security içerisinde bulunan ve “forms-based authentication” işlemlerinde kullanılan sınıftır. “Authenticate” metodu ile girilen kullanıcı adı ve şifrenin web.config dosyasında tanımlı olan şifreler ile eşleşip eşleşmediğine bakılmaktadır. Eğer eşleşme doğru ise ilgili cookie değerine kullanıcı adı atanmakta ve sayfa yönlendirilmektedir. Eşleşmenin yanlış olması durumunda kullanıcı uyarılmaktadır.
Buraya kadar olan kısmı bir örnek ile özetlemek gerekirse;
1) <![endif]> Gerçekliğin doğrulanması işlemine ihtiyaç duyulduğu zaman hangi sayfaya gidilmesi gerektiği tanımlanır;
<forms name=".ASPXUSERDEMO" loginUrl="login.aspx" protection="All" timeout="60">
2) <![endif]> web.config dosyasında kullanıcı adları ve şifreleri tanımlanır
<credentials passwordFormat="Clear" >
<user name="hersh" password="bhasin"/>
<user name="joe" password="smith"/>
<user name="test" password="user"/>
</credentials>
3) <![endif]> İlgili yetki tanımları yapılır
<authorization>
<deny users="?" />
</authorization>
4) <![endif]> Gerçekliğin doğrulanması işleminin başarılı olup olmadığını kontrol eden kod eklenir. (Login_Click metodu)
2.Örnek
Bu örnekte daha önceden de belirtildiği gibi kullanıcı adı ve şifreler veritabanındaki bir tablodan alınacaktır.
Kod olarak “MSPetshop” uygulamasından yararlanılmaktadır.
Web.config dosya yapısı
......
......
<authentication mode="Forms">
<forms name="PetShopAuth" loginUrl="SignIn.aspx" protection="None" path="/" />
</authentication>
</system.web>
<!-- set secure paths -->
<location path="EditAccount.aspx">
<system.web>
<authorization>
<deny users="?" />
</authorization>
</system.web>
</location>
<location path="OrderBilling.aspx">
<system.web>
<authorization>
<deny users="?" />
</authorization>
</system.web>
</location>
</configuration>
Yukarıdaki örnekte de görüldüğü gibi kullanıcı adı ve şifre tanımı web.config dosyasında yapılmamıştır. İlk örnekten bir diğer farkı ise gerçekliğin doğrulanması işleminin tüm sayfalar yerine sadece iki sayfa için (“EditAccount.aspx” ve “OrderBilling.aspx”) tanımlanmış olmasıdır. Bu sayfalara erişmek isteyen kullanıcılar eğer sisteme kayıtlanmadılar ise “Signın.aspx” dosyasına yönlendirileceklerdir.
SignIn.aspx.cs Dosyası
.................................
private void btnSubmit_Click(object sender System.Web.UI.ImageClickEventArgs e)
{
if (Page.IsValid == true)
{
Customer customer = new Customer();
string customerID = customer.Login(txtUsername.Text txtPassword.Text);
if (customerID != null)
{
Response.Cookies["CustomerID"].Value = customerID; FormsAuthentication.SetAuthCookie(customerID false);
Response.Redirect("VerifySignIn.aspx");
}
else
{
lblErrorMessage.Visible = true;
}
}
}
Yukarıdaki kod örneği SignIn.aspx sayfasındaki kullanıcı adı ve şifre bilgileri girildikten sonra çalışan kodu göstermektedir. “Customer.login” çağrımı ile girilen değerlerin veritabanında olup olmadığına bakılmakta eğer var ise “customerID” değişken değeri “null” değerinden farklı gelmekte böylelikle gerçekliğin doğrulanması işleminin tamamlanabilmesi için gerekli olan kod (“FormsAuthentication.SetAuthCookie(customerID false);”) satırının bulunduğu “if bloğuna girilmektedir..
